Chardonnay
Als er een druif is met duizend verschillende gezichten, dan is het ongetwijfeld chardonnay. Deze witte druivensoort produceert alle denkbare kwaliteiten, van alledaagse wijnen tot topwijnen. Chardonnay is de populairste en internationaal meest gebruikte druif voor witte wijn. Dat komt omdat de druif overal ter wereld gemakkelijk groeit en zeer aantrekkelijke resultaten oplevert. De chardonnaydruif wordt ook wel nobele druif genoemd. Veel van de beste witte wijnen worden gemaakt van chardonnay. Het is niet de meest aangeplante druivensoort.
Smaak
De chardonnaydruif geeft wijnen met veel fruitelementen, waarbij tropisch fruit overheerst (mango, passievrucht, ananas). Boter- en honingtonen kunnen ook opduiken. De wijnen kunnen zeer geconcentreerd en vol overkomen, wat een gevoel van kwaliteit geeft.
Waar komt de druivensoort Chardonnay vandaan?
Hoewel chardonnay een van de bekendste en meest veelzijdige witte wijndruivenrassen ter wereld is, is de oorsprong van de druif nog steeds niet helemaal duidelijk. Men denkt dat de oorsprong in de Franse Bourgogne ligt. Maar pas in de 17e eeuw werd hij hier voor het eerst gedocumenteerd, wat vrij laat is. Zijn naam doet echter vermoeden dat hij uit Bourgogne komt. Het is namelijk afgeleid van de kleine Franse gemeente Chardonnay, die vlakbij Mâcon ligt. Het druivenras is ontstaan uit een natuurlijke kruising tussen pinot noir en gouais blanc (Heunisch), waardoor het lid is van de Bourgogne-familie.
Chardonnay wereldwijd
In de middeleeuwen speelden kloosters een cruciale rol in de verspreiding van deze druif over heel Europa. De monniken zagen al vroeg het potentieel van chardonnay in en dat er wijnen van zeer hoge kwaliteit van deze druif gemaakt kunnen worden. In de 19e eeuw verspreidde chardonnay zich over de hele wereld. Enerzijds door kolonisatie, anderzijds door missionarissen en ten slotte door emigranten die hem meenamen uit hun thuisland. Vandaag wordt chardonnay in bijna alle wijnproducerende landen verbouwd.
Vooral aan het einde van de 20e eeuw kende chardonnay een hausse. Het druivenras werd een 'modieus ras'. In de jaren 1970 waren vooral de volle, in barriques gerijpte Chardonnays, zoals die in de Verenigde Staten worden geproduceerd, trendy. Maar deze trend had ook een schaduwzijde. Tegen het einde van de jaren 1980 stak de zogenaamde ABC-beweging overal ter wereld de kop op in restaurants en wijnwinkels: 'Alles behalve Chardonnay'. Mensen waren de weelderige, romige stijl met zijn uitgesproken houtachtige noten gewoon beu. Vanaf de jaren 1990 veranderde de stijl in magere en frisse variëteiten. Dit is precies wat de Chardonnay-druif wereldwijd opnieuw erg populair heeft gemaakt: met ongeveer 210.000 hectare in cultuur is Chardonnay nu een van de vijf meest verbouwde druivenrassen ter wereld.
Hoe smaakt Chardonnay?
Chardonnay staat bekend om zijn diverse smaken, die sterk afhangen van de teeltregio, het klimaat en de vinificatiemethode. Chardonnay kan heel fruitig zijn. In dat geval overheersen tropische vruchten zoals mango, passievrucht en ananas of groene appel, citrusvruchten en perzik. Zulke Chardonnays rijpen traditioneel in roestvrijstalen tanks om de fruitigheid te benadrukken. Als de Chardonnay afkomstig is uit een bijzonder koele regio met een zeer kalkrijke bodem, dan vind je ook veel minerale toetsen. Boterachtige toetsen zijn ook te vinden als de Chardonnay op hout heeft gerijpt, bij voorkeur in barriques. Andere secundaire aroma's die het gevolg zijn van de houtrijping kunnen ook rook- of biscuittoetsen zijn. Nootachtige toetsen en honingtoetsen behoren tot de rijpingsaroma's van Chardonnay.
Grote Chardonnaywijnen kunnen perfect bewaard en jarenlang gerijpt worden in de kelder. 15 jaar of meer is meestal geen probleem voor zulke wijnen. Deze wijnen zijn echter meestal ook erg alcoholisch (14 volumeprocent alcohol en meer). Frisse en lichte Chardonnays moeten gedronken worden bij een temperatuur tussen 7 en 10 °C, terwijl volle of gerijpte wijnen baat hebben bij temperaturen tussen 10 en 13 °C.
Wat zijn de ideale groeiomstandigheden voor Chardonnay?
Chardonnay is een van de meest ongecompliceerde druivenrassen ter wereld. De druif doet het goed in zowel koele als gematigde en warme klimaten. De wijnen smaken echter telkens anders. Een Chardonnay uit een koel klimaat heeft de neiging zuurder te zijn en heeft vaak minerale toetsen. Als de wijn heel evenwichtig is en fruitige en bloemige toetsen heeft, komt hij meestal uit een gematigd klimaat. Een volle Chardonnay met weelderige tonen van tropisch fruit komt echter uit een warm klimaat.
Chardonnay geeft de voorkeur aan kalkrijke bodems, zoals die in de Franse wijnstreken Bourgogne of Champagne. Deze bodems bevorderen de elegantie en mineraliteit van de wijn. Vochtige bodems of bodems met weinig kalk daarentegen zijn ongeschikt.
Welke wijngebieden staan bekend om hun Chardonnay?
Chardonnay wordt wereldwijd verbouwd, maar sommige regio's zijn vooral beroemd om hun uitstekende wijnen. Eerst en vooral is er de Bourgogne. Hier wordt een breed scala aan verschillende Chardonnay-variëteiten geproduceerd. Terwijl een Chablis bijvoorbeeld erg mineralig is en vaak veel zuren bevat, maakt een Meursault indruk met zijn diepe complexiteit en body. Hetzelfde geldt voor een Montrachet. Een ander Frans paradijs voor chardonnay is natuurlijk de Champagnestreek, waar de druif een van de drie belangrijkste variëteiten is, samen met pinot noir en meunier.
Maar ook overzee worden uitstekende chardonnaywijnen geproduceerd. Californië is een goed voorbeeld. Vooral in Napa Valley vind je veel indrukwekkend volle en boterachtige Chardonnays. In de Yarra Valley in Australië worden daarentegen fruitige en complexe variëteiten gemaakt. En in Zuid-Afrika zijn de Chardonnay-wijnen niet alleen elegant, maar ook verrukkelijk met veel tropische tonen.
Welk eten past goed bij Chardonnay?
Als het aankomt op het combineren van eten en wijn, is Chardonnay een echte allrounder. Een lichte en frisse Chardonnay gerijpt in roestvrij staal is bijvoorbeeld perfect bij zeevruchten, oesters, garnalen of zelfs sushi. Een volle wijn daarentegen past goed bij romige gerechten zoals risotto of pasta Alfredo, maar ook bij kipgerechten in roomsaus. Gerijpte variëteiten zijn dan weer de perfecte begeleider van gerijpte kazen of gegrilde vis.
Drie leuke weetjes over Chardonnay
- Californische Chardonnay werd bijna van de ene op de andere dag beroemd in 1976. Dat was het jaar dat een Chardonnay van het Californische wijnhuis Chateau Montelena het legendarische Oordeel van Parijs won en zijn concurrenten uit de Bourgogne ver achter zich liet.
- In de meest zuidelijke provincie van Oostenrijk, Stiermarken, heet de druivensoort Morillon en niet Chardonnay. Na de ramp met de druifluis haalden de wijnboeren in het zuiden van Stiermarken hun nieuwe wijnstokken uit het Bourgondische dorp Morion - en daarom noemden ze de druif Morion-wijnstok. Binnen enkele decennia was dit Morillon geworden.
- Wanneer een Champagne uitsluitend van Chardonnay wordt gemaakt, wordt hij een Blanc de Blancs genoemd. Deze Champagnes zijn bijzonder elegant en levendig, maar hebben tegelijkertijd een complexe diepte en zijn zeer geschikt om in te leggen.
